Tật khúc xạ không chỉ là vấn đề của mỗi cá nhân, mà đã trở thành tình trạng báo động, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của hàng triệu người trên thế giới. Tìm lại tầm nhìn sáng rõ là mong muốn của rất nhiều người đang gặp vấn đề liên quan đến tật khúc xạ. Tham khảo bài viết bên dưới để hiểu rõ hơn về tật khúc xạ cũng như các phương pháp điều trị tật khúc xạ an toàn, tiên tiến nhất hiện nay.
Tật khúc xạ là gì?
Khi mắt không thể nhìn rõ, có hiện tượng mờ nhòe, gặp khó khăn khi nhìn ở cự ly gần hoặc xa, rất có thể bạn đã gặp các vấn đề liên quan đến tật khúc xạ. Tật khúc xạ là khái niệm chung để chỉ nhóm các vấn đề về mắt khi ánh sáng từ vật truyền đến mắt không hội tụ chính xác lên võng mạc. Không phân biệt già trẻ, tật khúc xạ có thể xuất hiện ở bất kỳ ai. Thông thường, mỗi độ tuổi sẽ có xu hướng gặp những tật khúc xạ khác nhau:
Dưới 18 tuổi
Thống kê cho thấy, ở Việt Nam có khoảng 5 triệu trẻ em mắc tật khúc xạ, trong đó đa phần là cận thị. Đây cũng là tật khúc xạ phổ biến nhất đối với người dưới 18. Ngày nay, trẻ nhỏ được tiếp xúc sớm với thiết bị điện tử, khi học tập ngồi sai tư thế, đặt sách quá gần, sử dụng mắt trong điều kiện ánh sáng không tốt,… là những yếu tố làm gia tăng tình trạng cận thị. Bên cạnh đó, người trẻ còn có nguy cơ mắc loạn hoặc viễn thị do mắt chưa phát triển hoàn thiện hoặc không có sự đồng đều ở giác mạc thủy tinh thể.
Từ 18 – 40 tuổi
Từ 18-40 tuổi, ở ngưỡng tuổi trưởng thành, tật khúc xạ được xem là phổ biến nhất vẫn là cận thị, đặc biệt hơn, cận thị ở độ tuổi này thường đi kèm với viễn thị và loạn thị. Dù mắt có sự ổn định sau khi bước qua tuổi dậy thì, người ở độ tuổi này vẫn có thể gia tăng độ cận nếu không kiểm soát và chăm sóc thị lực đúng cách.
Từ 40 tuổi trở lên
40 tuổi trở lên, vấn đề thường gặp về mắt nhất gọi tên lão thị. Đây được xem là kết quả của quá trình lão hóa tự nhiên ở mắt nên hoàn toàn không có cách phòng tránh. Khi gặp tình trạng lão thị, độ đàn hồi của thủy tinh thể dần mất đi, mắt trở nên khó điều tiết nên sẽ không dễ để nhìn vật ở khoảng cách gần.
Lão thị chính là vấn đề thị lực được quan tâm đặc biệt ở độ tuổi trung niên. Nếu đi kèm với tình trạng cận thị, viễn thị hay loạn thị (trước đó), thị lực có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn rất nhiều.
Các loại tật khúc xạ
Từ 40 tuổi trở lên
40 tuổi trở lên, vấn đề thường gặp về mắt nhất gọi tên lão thị. Đây được xem là kết quả của quá trình lão hóa tự nhiên ở mắt nên hoàn toàn không có cách phòng tránh. Khi gặp tình trạng lão thị, độ đàn hồi của thủy tinh thể dần mất đi, mắt trở nên khó điều tiết nên sẽ không dễ để nhìn vật ở khoảng cách gần.
Lão thị chính là vấn đề thị lực được quan tâm đặc biệt ở độ tuổi trung niên. Nếu đi kèm với tình trạng cận thị, viễn thị hay loạn thị (trước đó), thị lực có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn rất nhiều.
Các loại tật khúc xạ
Cận thị
Khi bị cận thị, bạn sẽ gặp khó khăn trong việc nhìn ở khoảng cách xa và chỉ có thể nhìn rõ vật với cự ly gần. Tình trạng này xảy ra khi ánh sáng chiếu vào mắt không hội tụ chính xác lên võng mạc mà hội tụ trước võng mạc. Nếu độ dài của mắt lớn hơn bình thường, đây là tình trạng cận thị do trục. Còn trong trường hợp giác mạc hay thủy tinh thể bị cong, đó gọi là cận thị do khúc xạ. Cận thị do khúc xạ thường ít phổ biến hơn so với cận thị do trục.
Viễn thị
Trái ngược so với cận thị, người viễn thị lại nhìn rõ hơn ở khoảng cách xa và không thể thấy rõ ở cự ly gần. Tình trạng này xảy ra khi tia sáng đi vào mắt không hội tụ đúng trên võng mạc mà hội tụ ở phía sau võng mạc dẫn đến các hình ảnh ở gần bị mờ nhòe. Độ dài của mắt sẽ ngắn hơn nếu gặp hiện tượng viễn thị do trục, còn trong trường hợp viễn thị do khúc xạ, thủy tinh thể hay giác mạc sẽ bị dẹt.
Loạn thị
Khi bị loạn thị, sự bất thường nằm ở độ cong của giác mạc hoặc thủy tinh thể. Khác với cận thị và viễn thị, nơi các kinh tuyến của giác mạc có độ cong tương đối đồng nhất, ở người loạn thị, độ cong này sẽ không đều nhau. Theo đó, một kinh tuyến có xu hướng phẳng hơn, trong khi kinh tuyến còn lại cong hơn, dẫn đến sự chênh lệch công suất hội tụ ánh sáng. Sự không đồng nhất này chính là nguyên nhân khiến hình ảnh thu được trên võng mạc trở nên mờ nhòe, méo mó.
Ngoài ra, tia sáng vào mắt của người loạn thị cũng trở thành tiêu tuyến chứ không hội tụ thành tiêu điểm với vị trí một nằm ở sau võng mạc, một nằm ở trước hoặc hoặc một loại nằm trên võng mạc, một loại nằm trước hoặc sau võng mạc. Vị trí này sẽ quyết định người loạn thị gặp phải tình trạng loạn thị đơn hay loạn thị hỗn hợp.
Lão thị
Là quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, lão thị diễn ra khi thủy tinh thể trở nên xơ cứng theo độ tuổi (thường bắt đầu xuất hiện ở độ tuổi 40 trở đi). Điều này khiến khả năng điều tiết của mắt giảm, khả năng đàn hồi kém hơn hẳn giai đoạn trước và mắt trở nên vô cùng khó khăn khi muốn nhìn gần.
Nguyên nhân tật khúc xạ ở mắt
Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến các tật khúc xạ ở mắt, đó chính là di truyền và các yếu tố về môi trường. Theo đó, di truyền không phải là nguyên nhân phổ biến đối với các tật khúc xạ, nhưng yếu tố nguy cơ vẫn tồn tại. Thống kê cho thấy, nếu có cha mẹ bị cận, con cái cũng có 20-30% khả năng bị cận, trong khi đó, con số này ở người không có cha mẹ bị cận chỉ rơi vào khoảng 2,5%.
Nguyên nhân chính dẫn đến các tật khúc xạ ở mắt thường liên quan đến các yếu tố môi trường. Nhìn chung, người mắc tật khúc xạ đều có những thói quen sinh hoạt chưa hợp lý như làm việc cường độ cao quá nhiều, ngồi sai tư thế khi học tập, làm việc, nhìn thiết bị điện tử liên tục ở khoảng cách gần, sử dụng mắt trong điều kiện ánh sáng yếu,… khiến mắt bị ảnh hưởng.
Bên cạnh đó, còn một số nguyên nhân khác có thể dẫn đến các tật khúc xạ nói chung như gặp chấn thương mắt, để mắt tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng quá mạnh, tuổi tác, lão hóa thủy tinh thể, vệ sinh mắt sai cách,…
Các triệu chứng tật khúc xạ ở mắt
Tất cả các tật khúc xạ đều ảnh hưởng nhiều đến thị lực, gây ra không ít phiền toái cho cuộc sống sinh hoạt của mỗi người. Vì vậy, nắm rõ các dấu hiệu, triệu chứng của từng tật khúc xạ là điều vô cùng quan trọng để nhận biết và điều trị kịp thời. Theo đó, nếu thấy mắt có các triệu chứng như bên dưới, bạn cần đi khám ngay để được phát hiện và xử lý đúng cách.
Cận thị
Dấu hiệu điển hình nhất của cận thị đó là khó nhìn các vật ở khoảng cách xa, chỉ có thể nhìn rõ ở khoảng cách gần. Ngoài ra, người bị cận trong thời gian đầu hay có thói quen nheo mắt, đứng gần TV, đặt màn hình điện thoại hay sách vào sát mắt để có thể nhìn rõ hơn.
Viễn thị
Người mắc tật viễn thị vẫn sẽ nhìn rõ các vật ở khoảng cách xa, nhưng tầm nhìn lại bị mờ nhòe với các vật ở gần. Khi nhìn gần, mắt phải tập trung và điều tiết quá mức dẫn đến tình trạng thường xuyên bị mỏi mắt, nhức đầu sau khi đọc sách hoặc làm những việc chi tiết cần nhìn ở khoảng cách gần.
Lão thị
Dấu hiệu điển hình của lão thị đó là mắt khó có thể nhìn vật ở khoảng cách gần, thường phải đưa sách, điện thoại,… ra xa để có thể thấy rõ hơn. Khi đọc sách hoặc làm việc, người lão thị cần có ánh sáng mạnh hơn và nếu làm việc trong thời gian dài, cảm giác nhức đầu, mỏi mắt sẽ không thể tránh khỏi.
Loạn thị
Với loạn thị, bạn sẽ thường xuyên gặp khó khăn khi muốn đọc chữ hoặc nhìn các chi tiết nhỏ trong một khoảng thời gian dài. Theo đó, hình ảnh đến mắt sẽ bị méo mó, mờ ở cả khoảng cách gần và xa. Bạn cũng sẽ dễ xuất hiện cảm giác chói mắt (khi lái xe ban đêm) và cảm thấy thường xuyên bị nhức ở khu vực xung quanh mắt.
Quy trình chẩn đoán tật khúc xạ ở mắt
Quy trình chẩn đoán tật khúc xạ ở mắt thường bao gồm các phương pháp phổ biến như sau:
Dùng bảng thị lực
Phương pháp chẩn đoán tật khúc xạ phổ biến thường được thực hiện đầu tiên khi khám mắt đó chính là sử dụng bảng thị lực. Để tiến hành, người bệnh được hướng dẫn đứng ở một khoảng cách nhất định, sau đó nhìn vào bảng thị lực và đọc các ký tự, chữ số theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu kết quả <20/80, bác sĩ sẽ cho bệnh nhân thử kính lỗ và điều chỉnh theo cảm giác của bệnh nhân để tìm độ khúc xạ mắt phù hợp.
Đo khúc xạ
Để kiểm tra chính xác xem mắt có mắc tật khúc xạ hay không và cụ thể là gì, người bệnh thường sẽ được đo khúc xạ bằng máy đo tự động. Bác sĩ sẽ nắm rõ được tình trạng mắt bệnh nhân sau khi đọc các chỉ số đo được từ máy.
Soi bóng đồng tử
Trong một số trường hợp cần thiết, bác sĩ sẽ tiến hành soi bóng đồng tử để đánh giá tật khúc xạ mắt thông qua việc dùng kính hiển vi chiếu vào mắt người bệnh.
Điều trị tật khúc xạ
Tầm nhìn sáng rõ là một trong những yếu tố cần thiết để đảm bảo chất lượng cuộc sống của mỗi người. Do đó, khi gặp bất cứ vấn đề về tật khúc xạ nào, bạn cần phải nhanh chóng đến các cơ sở uy tín để được thăm khám và đưa ra hướng xử lý phù hợp. Tật khúc xạ nếu không được điều trị kịp thời và hiệu quả sẽ khiến bạn không thể nhìn rõ, suy giảm chất lượng cuộc sống và ảnh hưởng đến cả vấn đề giao tiếp với mọi người xung quanh.
Ngoài ra, mắt luôn phải điều tiết cũng sẽ làm gia tăng nguy cơ nhức mỏi, làm giảm hiệu suất công việc, làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng khác về mắt như nhược thị, biến dạng thị lực…
Hiện nay, ngoài các phương pháp truyền thống như sử dụng kính gọng, kính áp tròng, người gặp các vấn đề về tật khúc xạ đã có thể tiếp cận với những giải pháp công nghệ đầy tiện lợi. Với sự hỗ trợ của công nghệ, điều trị các tật khúc xạ trở nên đơn giản, nhanh chóng và an toàn hơn bao giờ hết. Dưới đây là một số công nghệ điều trị tật khúc xạ hiện đại nổi bật hiện nay.
Công nghệ SmartSurfACE
Ứng dụng Laser Excimer tối thiểu xâm lấn, đây là công nghệ “phẫu thuật không chạm” mang đến hiệu quả điều trị an toàn, nhanh chóng cho hầu hết các bệnh nhân, đặc biệt phù hợp với bệnh nhân cận, viễn, loạn và cả lão thị có giác mạc mỏng. Toàn bộ quá trình thực hiện trên máy SCHWIND AMARIS®, đảm bảo điều chỉnh giác mạc an toàn, chính xác, không cần tạo vạt.
Kết hợp các ưu điểm của TransPRK – phương pháp xử lý bề mặt không chạm và công nghệ SmartPulse từ SCHWIND, thị lực của bệnh nhân sau khi điều trị sẽ được hồi phục nhanh chóng, các biểu mô phục hồi nhanh hơn và bề mặt giác mạc cũng mịn màng hơn.
Công nghệ PresbyMAX
Nhắc đến công nghệ phẫu thuật lão thị đi đầu hiện nay, không thể không nhắc đến PresbyMAX. PresbyMAX không can thiệp hoặc thay thế thủy tinh thể tự nhiên của mắt. Thay vào đó, hình dạng giác mạc sẽ được tái tạo nhờ sự tác động chính xác của các xung Laser Excimer, giúp điều chỉnh vùng quang học trên giác mạng theo cá nhân hóa của từng bệnh nhân, đem đến thị lực rõ nét sau phẫu thuật.
Đây là công nghệ phẫu thuật lão thị đi đầu trong ngành, được thực hiện trên hệ thống SCHWIND AMARIS® với khả năng theo dõi chuyển động mắt 6 – 7 chiều, đảm bảo an toàn, hiệu quả. Không chỉ chính xác trong quá trình điều trị, PresbyMAX còn kiểm soát được tác động nhiệt lên giác mạc, hạn chế quang sai bậc cao sau phẫu thuật, giúp bệnh nhân hồi phục thị giác tối ưu một cách nhanh chóng.
Công nghệ SmartSight
Ứng dụng kỹ thuật tách phiến nhu mô giác mạc bằng Femtosecond Laser, SmartSight là phương pháp phẫu thuật khúc xạ hạn chế tối đa xâm lấn và hoàn toàn không tạo vạt. Toàn bộ quá trình được thực hiện trên máy SCHWIND ATOS mang lại hiệu quả cải thiện thị lực chính xác vượt trội, rút ngắn thời gian phục hồi chỉ khoảng 1-2 ngày.
Ngoài ra, hệ thống CenTrax® tự động định tâm bù trừ lực xoắn và theo dõi chuyển động mắt (Eye-Tracking) của SmartSight cũng là điểm nổi trội hỗ trợ bác sĩ thao tác docking dễ dàng. Với tốc độ cao và năng lượng sử dụng thấp, bệnh nhân sau khi được điều trị sẽ hồi phục nhanh chóng và cải thiện chất lượng thị lực vô cùng hiệu quả. Hầu hết tất cả các bệnh nhân gặp vấn đề về tật khúc xạ đều có thể ứng dụng SmartSight, công nghệ này có thể điều trị cận thị lên đến 12,5 diop và loạn thị lên đến 6 diop.
Cách phòng chống tật khúc xạ như thế nào?
Tật khúc xạ gây ra nhiều phiền toái cho đời sống hằng ngày. Không những thế, các vấn đề như cận, loạn thị,… còn có thể ảnh hưởng đến công việc và cả dự định tương lai của mỗi người. Do đó, ai cũng cần biết cách chăm sóc và bảo vệ thị lực đúng cách, bạn có thể phòng chống nguy cơ mắc tật khúc xạ bằng một số cách như:
Điều chỉnh lối sống, thói quen sinh hoạt
Để bảo vệ đôi mắt, bạn cần xây dựng các thói quen lành mạnh, tránh gây ảnh hưởng đến thị lực như chỉ làm việc, học tập ở môi trường đầy đủ ánh sáng, dành thời gian cho mắt nghỉ ngơi sau mỗi 20 phút sử dụng các thiết bị điện tử. Không nên để mắt quá gần với sách hay màn hình điện thoại (khoảng cách lý tưởng sẽ rơi vào 50-60cm). Ngoài ra, giấc ngủ cũng rất quan trọng. Ngủ sớm và đủ 8 tiếng/ngày sẽ giúp mắt thêm khỏe mạnh mỗi ngày.
Bổ sung dinh dưỡng cho đôi mắt khỏe
Để mắt sáng khỏe, hạn chế được các tật khúc xạ, bạn cũng cần chú ý đến thói quen ăn uống hằng ngày của mình. Các thực phẩm giàu vitamin A như cà rốt, dầu cá, bầu, bí, gan, lòng đỏ trứng,… sẽ giúp mắt thêm khỏe mạnh, giảm tối thiểu nguy cơ thoái hóa điểm vàng. Bên cạnh đó, bạn cũng nên bổ sung nhiều thực phẩm giàu kẽm như hàu, thịt đỏ, đậu Hà Lan,… để tăng cường tuần hoàn máu khắp cơ thể, nuôi dưỡng mắt tốt hơn.
Khám mắt định kỳ
Một thói quen bạn nên duy trì để có đôi mắt khỏe mạnh chính là khám mắt định kỳ khoảng 6 tháng/lần. Đây chính là cách giúp bạn kiểm tra mắt và phát hiện ra các vấn đề thị lực một cách nhanh chóng nhất để đưa ra hướng xử lý hiệu quả, khoa học. Với những người đã mắc các tật khúc xạ, khám mắt định kỳ lại càng quan trọng hơn. Do đó, hãy chăm sóc mắt bằng cách thăm khám thường xuyên, đừng để đến lúc mắt xuất hiện nhiều dấu hiệu nghiêm trọng mới nhờ đến sự can thiệp của bác sĩ nhé.
Với tỷ lệ mắc các tật khúc xạ ngày càng tăng như hiện tại, việc bảo vệ đôi mắt sáng khỏe là vấn đề cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, điều trị tật khúc xạ ngày nay đã nâng tầm cùng những giải pháp đột phá, hiện đại. Với những công nghệ tân tiến, bạn hoàn toàn có thể lấy lại thị lực rõ nét một cách an toàn, hiệu quả để tận hưởng trọn vẹn từng khoảnh khắc trong cuộc sống.